Dyski HDD, SSD, NVMe - czym się różnią, jaki wybrać?

Podstawowe informacje o dyskach

Czym jest dysk i do czego służy?

Dysk jest jednym z podstawowych elementów komputera i jednym z dwóch odpowiedzialnych za przechowywanie danych. Na dysku przetrzymywane są dane trwałe, jak oprogramowanie (w tym system operacyjny) czy wszelkie dokumenty użytkownika.

Drugim komponentem komputera odpowiedzialnym za magazynowanie danych jest pamięć RAM, przy czym w przeciwieństwie do dysku trzyma ona dane tymczasowe, jak na przykład edytowany, niezapisany jeszcze projekt czy też procesy systemu. Jednak podczas gdy dane przechowywane przez pamięć RAM zostają utracone z momentem odłączenia zasilania, te przechowywane przez dysk pozostają dostępne także po wyłączeniu komputera.

Dysk jest niezbędny do pracy na komputerze - jednak nie musi on być stale podłączony. Istnieją systemy operacyjne, które można uruchamiać z nośników przenośnych, takich jak płyty czy pendrive'y. Najprostszym z nich wystarczą do działania archaiczne już dyskietki.

Kiedy dyski twarde nie były dostępne dla małych komputerów bądź były zbyt drogie dla większości użytkowników, to właśnie dyskietki były głównym nośnikiem tego rodzaju danych. To dlatego do dzisiaj litery dysków w systemie Windows zaczynają się od C:, a nie od A: - pierwsze dwie litery były przeznaczone dla wprowadzonych wcześniej stacji dyskietek. Pomimo, że dzisiaj nie są już używane, standard ten jest wciąż zachowywany w celu zachowania kompatybilności ze starszym oprogramowaniem.

Rodzaje dysków

We współczesnych komputerach używane są dwa rodzaje dysków: HDD i SSD, opisane poniżej. Każde z nich ma swoje plusy, minusy i zastosowania. W przypadku tych drugich możemy także wyróżnić dyski NVMe - wpinane bezpośrednio do płyty głównej i kilkukrotnie szybsze od pozostałych.

Dyski HDD

HDD - z angielskiego hard disk drive, czyli napęd dysku twardego, potocznie zwany dyskiem twardym jest obok SSD jednym z dwóch rodzajów dysków spotykanych w dzisiejszych komputerach. Przez długi czas były dla większości użytkowników podstawowym sposobem magazynowania danych.

Ich "sercem" jest talerz z wydrążonymi ścieżkami, na których są trzymane dane binarne - zerai jedynki. Do odczytu i zapisu używane są głowice, które reagują na magnetyczny zapis na dysku bądź nadpisują go. W trakcie pracy dysku, poruszają się one w górę i dół, podczas kiedy talerz się obraca z prędkością tysięcy obrotów na minutę - im ich więcej, tym szybszy jest dany dysk twardy. Współczesne dyski obracają się z prędkością 7 200 obrotów na minutę, wolniejsze - 5 400. "Rekordziści" opisani niżej osiągają koło 15 tysięcy obrotów.

Niestety to z obecności ruchomych elementów wynikają największe wady HDD: ich znacznie wolniejsze niż w przypadku SSD tempo operacji na danych oraz wysoka wrażliwość na urazy mechaniczne. Kiedy dojdzie do wstrząsu pracującego dysku, głowica może uderzyć obracający się talerz, co może zarówno nie spowodować poważnych szkód, jak i całkowicie zniszczyć cały dysk. Jeśli natomiast dysk twardy został prawidłowo wyłączony, głowica nie znajduje się nad talerzem, a obok niego, dzięki czemu szanse na uszkodzenie są dużo niższe.

Wczesne dyski HDD pracowały głośno, wydając charakterystyczne dźwięki. Najbardziej zauważalne to było w czasie intensywnych operacji, jak na przykład zapisywanie dużych ilości danych. Obecnie, nowe HDD są praktycznie niesłyszalne.

Kiedyś HDD wymagały sporego okablowania, a także zewnętrznego kontrolera; kontrolery zintegrowane z dyskami pojawiły się wraz z debiutem interfejsu ATA. Z czasem także interfejs ATA ewoluował i został wyparty przez wydajniejszy i zajmujący mniej miejsca SATA - Serial ATA, który do dzisiaj jest standardem wykorzystywanym przez HDD i część SSD.

Początki magazynowania danych

Magnetyczne formy magazynowania danych były wykorzystywane jeszcze przed pojawieniem się dysków twardych. Dla przykładu, powstały na początku lat 50. komputer UNIVAC 1 posiadał pamięć taśmową. Pierwsze dyski HDD pojawiły się kilka lat później, w roku 1956 wraz z komputerem 305 RAMAC firmy IBM. Dysk twardy tej maszyny składał się z 50 talerzy, każdy o średnicy 61 centymetrów, a pomieścić był w stanie tylko 5 megabajtów danych.

Oprócz talerzy, dyski z tamtych lat składały się z szeregu mechanizmów i głowic. Zajmowały bardzo dużo miejsca - potrzebowały go więcej, niż cały współczesny komputer, jako, że były trzymane w "szafach".

Pierwsze "małe" dyski, o średnicy 5,25 cala, pojawiły się w latach 80. Z mniejszym wymiarem szła mniejsza pojemność - ledwie dorównywały nią starszemu o ponad dwie dekady dyskowi REMAC-a.

Jednak miniaturowe dyski twarde szybko najpierw "dogoniły", a potem "przerosły" swoich większych prekursorów - już dekadę później największe mogły pomieścić koło gigabajta danych. Współcześnie dyski HDD najczęściej mają między 1 a 6 TB pojemności, a na tę chwilę"rekordziści" nawet koło 20 terabajtów. Szacuje się, że do roku 2025 osiągną rozmiar 100 TB.

Wraz z rozwojem technologii rolę "głównego" dysku, zawierającego na przykład system operacyjny i najważniejsze programy, przejęły znacznie szybsze dyski SSD, opisane niżej. Mimo to, HDD mają przewagę pod innym względem - relacji cena-pojemność: za mniejszą cenę kupimy dysk o większej pojemności. Z tego powodu, to właśnie te dyski są najczęściej używane do magazynowania i archiwizowania ogromnych ilości danych, takich jak dokumenty, filmy czy też projekty. Ich inną zaletą jest żywotność: dyski te często przekraczają deklarowany przez producenta czas działania. Wśród pasjonatów sprzętu retro można znaleźć posiadaczy komputerów liczących sobie kilka dekad, których dyski mimo, że według współczesnych standardów za mało pojemne i zbyt wolne, wciąż pozostają sprawne.

Czy i kiedy używać HDD?

Od pojawienia się dysków SSD, dyski HDD wykorzystywane są do przechowywania danych nie wymagających wysokiej szybkości odczytu, czyli wszelkich obrazów, dokumentów, filmów czy plików dźwiękowych, a także różnych projektów. Ich dodatkową przewagą nad dyskami półprzewodnikowymi (SSD) jest łatwiejsze odzyskanie danych w razie awarii dysku.

Jednocześnie należy pamiętać o ogromnej czułości tych dysków na wszelkie urazy mechaniczne, szczególnie w czasie zapisu i odczytu danych, kiedy głowica znajduje się przy talerzu. Z tej racji dyski HDD nie powinny być wykorzystywane w komputerach przenośnych, które są szczególnie narażone na wstrząsy i upadki. O ile w nowszych laptopach instaluje się dyski SSD (w tych droższych - NVMe), o tyle w wielu starszych dalej znaleźć można HDD. W takim przypadku najlepszym rozwiązaniem jest wymiana starego dysku na odporniejszy SSD, który nie tylko będzie bezpieczniejszą opcją, ale także znacznie przyśpieszy działanie komputera.

Dyski SSD

SSD jest skrótem od solid-state drive. Nazwa ta odnosi się do braku elementów ruchomych, co odróżnia dyski tego rodzaju od HDD. Ponadto pojęciem solid-state określa się urządzenia, które korzystają z tranzystorów zamiast lamp elektronowych. Wcześniej dyski SSD korzystały z tego samego interfejsu co HDD - SATA. Obecnie szybsze korzystają ze złącza M.2, a najszybsze komunikują się za pomocą protokołu NVMe.

Dyski SSD pojawiły się na rynku stosunkowo niedawno - do masowego odbiorcy trafiły w zeszłej dekadzie. Na początku były postrzegane bardziej jako ciekawostka technologiczna: pomimo swoich wielu zalet były znacznie droższe i mniej pojemne od HDD. W ciągu kilku lat, dzięki rozwoju technologii dyski zyskały większą przestrzeń, a ich koszt znacznie się zmniejszył stając się bardziej przystępnymi dyskami dla domowych użytkowników. Tak jak pisaliśmy, w przeciwieństwie do dysków twardych, dyski SSD nie zawierają ruchomych elementów, dzięki czemu są dość odporne na urazy mechaniczne, a także całkowicie ciche. Opierają się one na współpracujących ze sobą pamięciach półprzewodnikowych, które, z kolei można podzielić na magazynujace binarne dane komórki. Dysk ma dwa główne zestawy pamięci, które ze sobą współpracują na zasadzie RAID 0.

Więcej o RAID można przeczytać w tym artykule.

Dyski SSD dzieli się na rodzaje w zależności od tego, ile bitów może przetrzymać jedna komórka:

• SLC - single-level cell - może pomieścić tylko 1 bit, czyli wartość 0 lub 1,

• MLC - multi-level cell - "multi", czyli "wiele" zamieszczone w nazwie tak naprawdę oznacza tylko 2 bity, czyli wartości wynoszące między 0 a 3,

• TLC - triple-level cell - tutaj komórki mogą pomieścić trzy bity, czyli wartości wynoszące między 0 a 7,

• QLC - quad-level cell - komórka może zmieścić cztery bity, czyli wartości wynoszące między 0 a 15,

• PLC - penta-level cell - komórka może zmieścić pięć bitów, czyli wartości między 0 a 31. Dyski tego rodzaju nie są jeszcze dostępne dla użytkownika domowego.

Żywotność komórki jest odwrotnie proporcjonalna wobec jej pojemności: komórki które mieszczą mniej bitów charakteryzują się dłuższym czasem działania od pojemniejszych kuzynów, są także od nich szybsze. Jednocześnie, dyski o takich komórkach są znacznie droższe niż dyski TLC.

Użytkownicy domowi najczęściej wybierają między dyskami QLC, TLC i MLC. Na korzyść dwóch pierwszych przemawia niższa cena i większa przestrzeń dyskowa. Na korzyść MLC - większa wydajność i żywotność. Dyski SLC są najdroższą, ale najwydajniejszą alternatywą. Znajdują zastosowanie w przemyśle, gdzie przydatna okazuje się być ich wytrzymałość na temperatury - są w stanie pracować w zakresie od -40 do +85 stopni Celsjusza, czyli znacznie więcej niż HDD. Ze względu na barierę technologiczną nie tyczy się to jednak dysków MLC, TLC itd.

Warto też wiedzieć, że kontrolery dysków SSD zawierają algorytmy, które tak rozdzielają zapis plików, aby wszystkie komórki pracowały równomiernie - innymi słowy, zapewniają, że wszystkie będą w podobnym stanie. Optymalizuje to żywotność dysku i wydłuża czas jego działania.

Z drugiej strony, pomimo podawanych gwarancji, w testach i badaniach dyski SSD często okazują się być żywotniejsze niż według deklaracji producenta. O ile faktem jest, że po zapisanych określonej ilości danych zaczną się psuć, o tyle w przypadku dysków wysokiej jakości przy przeciętnym użyciu mogą one nawet działać przez kilkanaście i więcej lat. Oznacza to, że mogą nawet przeżyć większość pozostałych części komputera.

Z drugiej strony, pomimo podawanych gwarancji, w testach i badaniach dyski SSD często okazują się być żywotniejsze niż według deklaracji producenta. O ile faktem jest, że po zapisanych określonej ilości danych zaczną się psuć, o tyle w przypadku dysków wysokiej jakości przy przeciętnym użyciu mogą one nawet działać przez kilkanaście i więcej lat. Oznacza to, że mogą nawet przeżyć większość pozostałych części komputera.

Ważnym wydarzeniem w historii dysków tego rodzaju jest test przeprowadzony przez Techreport.com w latach 2013 - 2015. Polegał on na ciągłym zapisywaniu danych na dyskach tego rodzaju w celu sprawdzenia, po ilu zapisanych terabajtach dyski przestaną działać. Jako pierwszy zaprzestał pracy dysk opierający się technologii TLC, przed tym jednak zapisał 800 TB danych - znacznie więcej, niż zadeklarowano przez producenta. Trzy dyski - "rekordziści" zapisały po 2,5 PB danych - czyli 2 500 TB. Z taką wytrzymałością, przy normalnym użyciu dysk tego rodzaju może służyć przeciętnemu użytkownikowi nawet przez 2-3 dekady.

Dyski SSD mają także inne zalety, niezwiązane bezpośrednio z ich wydajnością: osiągają one niższe temperatury niż HDD, a także mają od nich niższy pobór energii - innymi słowy, są bardziej ekologiczne.

W przeciwieństwie do HDD, odzyskanie danych z uszkodzonego dysku SSD jest znacznie trudniejsze - dlatego nie zaleca się trzymania na nich ważnych danych bez kopii bezpieczeństwa.

Pojęcia dotyczące SSD

Jeśli planujesz kupić dysk SSD są to pojęcia, które warto znać:

• TBW - total bytes written - wskazuje żywotność dysku, tu też, ile bajtów można zapisać przed momentem, w którym dyskowi zacznie grozić awaria. Niektóre dyski nie mają zadeklarowanego TBW, a ich producenci gwarantują sprawność przez określony czas bez znaczenia na intensywność pracy. Warto podkreślić, że zapisanie ilości danych określonych przez TBW nie oznacza natychmiastowej awarii dysku - jest możliwe, że będą działy długo po "wyczerpaniu limitu".

• Cache - pamięć podręczna - niektóre dyski mają własne pamięci tymczasowe (DRAM, dynamiczny RAM), które mają zoptymalizować i przyśpieszyć ich działanie. Jednakowoż dyski z DRAM są droższe.

• NAND i 3D NAND - NAND to pamięć, którą wykorzystują dyski SSD. 3D NAND natomiast to pamięć tego rodzaju układana warstwowo. W momencie debiutu rozwiązanie to spotkało się z problemami technicznymi, ale w perspektywie długookresowej przyczyni się do zwiększenia pojemności dysków SSD, a zarazem zmniejszenia ich rozmiaru.

Historia dysków SSD

Przed pojawieniem się dysków SSD, sprzedawano dyski opierające się na technologii DRAM - Dynamic RAM. Były one oferowane jako zamienniki dysków twardych, jednak nie były one dyskami SSD i komunikowały się poprzez interfejsy pamięci.

Jednym z pierwszych - jeśli nie pierwszym - dysków opierających się na technologii półprzewodnikowej był StorageTek STC 4305, wydany w roku 1978, który był zamiennikiem dla jednego z dysków twardych oferowanych przez IBM. Cechowała go większa szybkość niż konkurenta przy zachowaniu o połowę niższej ceny.

W roku 1980 pracownik firmy Toshiba, Fujio Masuoka, stworzył pamięci flash, na których opiera się technologia SSD, które firma skomercjalizowała w roku 1987. Potencjał w pamięciach tego rodzaju dostrzegł także SanDisk, który wydał pierwszy dysk tego rodzaju w 1991 roku.

Kolejnym ważnym produktem w historii dysków półprzewodnikowych jest dysk FFD - Fast Flash Disk - wydany przez firmę M-System w 1995 roku. Tak jak współczesne SSD, znacznie lepiej niż dyski talerzowe radził sobie z ekstremalnymi temperaturami oraz był odporny na wstrząsy, uderzenia czy upadki. Był przy tym mniej pojemny i znacznie droższy niż dyski HDD, jednak dzięki swojej wytrzymałości znalazł odbiorców między innymi w wojsku, lotnictwie czy przemyśle kosmicznym. Wykorzystywane są między innymi w rejestratorach lotu, nazywanych potocznie czarnymi skrzynkami.

Przez następną dekadę technologia ta rozwijała się równocześnie z technologią HDD, które wraz z wprowadzeniem interfejsu SATA i jego kolejnych wersji stawały się coraz szybsze. Pamięci NAND taniały, jednocześnie stając się coraz pojemniejszymi. Pierwsze dyski konsumenckie tego rodzaju pojawiły się w latach 2010/2011. Na początku były zbyt drogie na kieszeń przeciętnego użytkownika. Jednak z biegiem czasu ceny malały, a dyski zyskiwały coraz lepsze parametry, aż w końcu stały się podstawą dla współczesnego komputera.

Obecnie pionierzy produkcji dysków prześcigają się w osiąganiu coraz większych wartości odczytu i zapisu sekwencyjnego na sekundę oraz w zwiększaniu pojemności. Wraz z rozwojem 3D NAND, dyski te będą maleć, a ich pojemność - rosnąć.

Największy SSD, opisany niżej ExaDrive firmy Nimbus Data, zdołał pojemnością prześcignąć największe dyski HDD. W roku 2019 Gigabyte zaprezentował dysk, który osiągnął koło 15 GB odczytu i zapisu na sekundę. Samsung natomiast zaprezentował dysk, który automatycznie przenosi dane z uszkodzonych sektorów, dzięki czemu mimo uszkodzeń jest w stanie pracować normalnie, aczkolwiek z mniejszą pojemnością.

Czy i kiedy używać SSD?

Dla większości użytkowników SSD będzie głównym (często także jedynym) dyskiem komputera - dzięki swojej szybkości pozostawiają HDD daleko w tyle. Jeśli dysk nie jest przeznaczony do magazynowania ważnych danych - to właśnie SSD będzie dla Ciebie dobrym wyborem.

Używając dysku SSD pamiętać należy, że w ich przypadku odzysk danych po awarii jest trudniejszy niż w przypadku HDD - dlatego należy wykonywać kopie bezpieczeństwa trzymanych na nich danych, na przykład na dyskach zewnętrznych bądź w chmurze.

Dyski NVMe

NVMe zaliczane są do rodziny dysków SSD. Wyróżnia je sposób, w który komunikują się z komputerem - nie wykorzystują one złącza SATA, które wraz z rosnącą prędkością SSD stało się dla nich za wolne, a są bezpośrednio wpinane do płyty głównej. Dzięki temu mogą osiągać znacznie większą szybkość odczytu i zapisu niż dyski używające interfejsu SATA.

Jaki dysk wybrać do laptopa lub komputera?

Różnice i zastosowania dysków HDD i SSD zostały opisane powyżej. W tej sekcji poruszymy kwestię tego, który dysk będzie dla Ciebie najlepszy.

Jedną z głównych kwestii jest zapotrzebowanie na przestrzeń dyskową. Obecnie większość użytkowników domowych potrzebuje przestrzeń na kilkuset gibajtów danych - to powinno wystarczyć do przechowywania systemu operacyjnego, kilku programów i dokumentów osobistych. Większe potrzeby mają gracze - współczesne gry ważą dziesiątki, a największe nawet setki gigabajtów. Dodatkowo, jako, że gry te potrzebują szybkiego dostępu do danych, gracze najczęściej decydują się na szybsze dyski SSD. Podobnie ma się sytuacja w przypadku tych użytkowników, którzy na komputerze tworzą na przykład grafikę, modele czy też projekty architektoniczne - zaawansowane programy, na przykład przeznaczone do obróbki grafiki jak na przykład 3ds Max czy Sony Vegas potrzebują szybkiego dostępu i dużego dysku.

Jaki dysk wybrać do serwera?

Serwer z prostą stroną internetową nie potrzebuje dużo przestrzeni dyskowej i wystarczy mu kilka gigabajtów. Bardziej zaawansowane serwery, na przykład obsługujące działania w chmurze czy też gry sieciowe takie jak Minecraft lub CS:GO mają znacznie większe potrzeby, osiągające terabajt i więcej. Są także serwery, które dysponują łącznie dziesiątkami terabajtów przestrzeni dyskowej (najczęściej korzystają z dysków HDD), które są najczęściej wykorzystywane jako dyski sieciowe.

W przypadku kopania kryptowalut, przestrzeń dyskowa nie ma aż tak dużego znaczenia jak moc obliczeniowa komputera. Na początku, w fazie synchronizacji, dane można trzymać na dysku SSD dla krótszego czasu dostępu, a następnie przenieść na HDD; wyjątkiem jest Chia, waluta opierająca się na przestrzeni dyskowej, która potrzebuje terabajtów przestrzeni. W przypadku tej waluty zdecydowanie zalecane jest używanie dysków twardych, jako że mają większą pojemność za niższą cenę.

Jak dbać o dysk?

Aby zachować możliwie najdłuższy czas działania i najwyższą żywotność dysku, należy o niego odpowiednio dbać. Trzeba zaznaczyć, że zupełnie inaczej wygląda konserwacja dysku HDDi dysku SSD.

Dyski HDD powinny mieć zapewnione stabilne otoczenie tak, aby nie groziły im żadne wstrząsy, które mogą spowodować urazy mechaniczne. Dysk tego rodzaju powinno się też regularnie czyścić z niepotrzebnych danych, a także defragmentować - czyli porządkować pliki rozrzucone na całym dysku. Dyski twarde mogą ulec awarii mechanicznej, jak na przykład usterka głowicy. Naprawę takiego dysku może przeprowadzić specjalista w odpowiednich warunkach (domowe metody naprawy najprawdopodobniej poskutkują całkowitym zniszczeniem dysku).

Zupełnie inaczej sytuacja ma się w przypadku dysków SSD: defragmentacja jest dla nich szkodliwa i nie powinno się jej wykonywać. Z racji na ich budowę, zapisywanie danych zużywa dyski tego rodzaju, dlatego też porządkowanie ich w taki sposób powoduje ich zużycie. Przedłużyć żywotność dysku tego rodzaju można poprzez ograniczenie zapisywania na nim danych - większe pliki niepotrzebujące szybkiego czasu dostępu (na przykład media pobierane z sieci) można umieszczać na HDD.

W systemie Windows defragmentacja często jest włączona automatycznie, nawet w przypadku dysków typu SSD. Dlatego też zalecamy sprawdzenie tego ustawienia i jeśli jest włączona, wyłączenie jej.

Dlaczego mój dysk ma mniejszą pojemność niż deklarowana przez producenta?

Różnica spowodowana jest faktem, że ludzie operują najczęściej na systemach dziesiętnych, a komputery - binarnych. Mega-, giga-, terabajty etc. to bajty mnożone przez tysiące, miliony i miliardy, czyli przez używane przez człowieka wielokrotności liczby 10. Komputery natomiast używają liczby 2 i jej potęgi; jednostki opierające się na tych wartościach nazywane są mebi-, gebi- i tebibajtami. Można to zapisać takim przykładem:

• 1 kibibajt = 1024 bajty,

• 1 kilobajt = 1000 bajtów,

Kolejno mnożąc te liczby, otrzymamy następujące wartości:

• 1 tebibajt = 1024 GiB = 1 099 511 627 776 bajtów,

• 1 terabajt = 1000 GB = 1 000 000 000 000 bajtów.

Producenci podają wartość w giga- i terabajtach; komputery natomiast obliczają te wartości dwójkowo.

Jak się te wartości przekładają na pojemność dysków? Uwzględniając fakt, że:

• 1 GiB = 1.074 GB

• 1 GB = 0.931 GiB

możemy łatwo przeliczyć podany rozmiar w GB na GiB. Dlatego też dla przykładu dysk, który ma podaną pojemność 512 GB, w rzeczywistości będzie mieć rozmiar 476.84 GiB; dysk o pojemności 1000 GB zmieści 931 GiB, i tak dalej.

RAID

W czasie przeglądania informacji o dyskach czy też ofert usług sieciowych, najprawdopodobniej zdarzyło Ci się natknąć na pojęcie "macierzy RAID". RAID składa się z dwóch lub więcej specjalnie połączonych dysków, które w zależności od rodzaju macierzy mogą się dzielić zadaniami dla lepszej wydajności bądź kopiować zawierane dane dla bezpieczeństwa. Więcej informacji o macierzach RAID znajdziesz tu.

Systemy plików na dyskach

Każdy dysk przechowuje pliki według określonej metody, zwanej systemem plików. Podczas kiedy systemy operacyjne mogą same wybrać domyślny system plików, użytkownicy mają na ogół możliwość samodzielnego wyboru systemu.

System Windows korzysta głównie z systemu plików NTFS; zdarza się, że mniejsze, zewnętrzne dyski korzystają z jego poprzednika, stworzonego dla starszych systemów FAT32. Systemy Linux korzystają mają wiele systemów plików, na przykład XFS, BTRFS czy też rodzinę ext*.

Warto wspomnieć, że większość dystrybucji Linuxa ma wbudowaną obsługę dysków działających w systemie NTFS, podczas, kiedy Windows do odczytu partycji linuksowych wymaga dodatkowych programów.

Porównania

Najszybsze dyski HDD

W przypadku HDD szybkość można rozumieć dwojako: jako wydajność w operacji na plikach oraz jako liczbę obrotów na minutę. O ile najczęściej spotkamy się z dyskami o talerzach kręcących się z prędkością kilku tysięcy obrotów na minutę, o tyle rekordziści w tej kategorii pochwalić się mogą nawet 15 000 obrotami. Takie dyski produkuje między innymi Seagate (pod nazwą Savvio 15K), Dell czy też IBM.

Najszybszym dyskiem pod względem odczytu i zapisu danych jest Mach.2 firmy Seagate. Według producenta osiąga on prędkość transferu na poziomie 524 MB na sekundę.

Najszybsze dyski SSD

Najszybsze z rodziny dysków SSD są z pewnością NVMe. Rekordzistami na rok 2021 są dyski takie jak Samsung 980 Pro, WD Black SN850 czy też Sabrent Rocket 4 Plus, które osiągają szybkość 7000 MB na sekundę odczytu i ponad 5000 MB zapisu na sekundę.

(https://www.tomshardware.com/reviews/best-ssds,3891.html)

Najpojemniejsze dyski HDD

Obecnie najpojemniejsze HDD na rynku mają koło 18 TB pojemności - takie modele mają w swojej ofercie między innymi Western Digital czy Seagate. Ta druga firma jednak zapowiedziała wypuszczenie dysku o pojemności 20 TB.

Warto pamiętać, że tak duże dyski nie należą do najszybszych i służą do archiwizacji - zwykłym użytkownikom wystarczą mniejsze.

Najpojemniejsze dyski SSD

Wbrew pozorom, wśród dysków SSD także znajdziemy modele mieszczące dziesiątki terabajtów - rekordzista cieszy się pojemnością okrągłych 100 TB! Są to dyski ExaDrive firmy NimbusData. Dla większości pozostanie jednak ciekawostką, gdyż jego cena wynosi 40 tysięcy dolarów.

Największe dyski SSD skierowane do użytkowników domowych mają na ogół koło 2 TB.

Ciekawostka: Najdłużej działające dyski

Z racji ich dość krótkiej obecności na rynku, w przypadku SSD nie można jeszcze mówić o rekordzistach żywotności. W przypadku HDD natomiast zdarzają się dyski, które po 20-30 latach od pierwszego uruchomienia dalej działają (oczywiście nieporównywalnie gorzej od ich współczesnych odpowiedników).

Ciekawym przypadkiem jest serwer Netware opisany przez użytkownika Axatax na forum arstechnica.com: uruchomiony w roku 1996, pracował bez przerwy przez 16 i pół roku, bądź przez 6030 dni, aż w końcu został wyłączony w roku 2013. Pracowały w nim dwa dyski twarde o pojemności 800 MB każdy - łącznie pracowały one przez ponad 144 tysiące godzin!

Dyski serwerów Mevspace

Serwery w ofercie Mevspace posiadają zarówno dyski SSD, jak i HDD. Najszybsze z nich, NVMe, oferują pojemność od kilkuset gigabajtów. Z kolei najbardziej pojemne konfiguracje posiadają do kilkunastu wieloterabajtowych dysków HDD (na przykład 12 x 6 TB), co czyni z nich idealne serwery do na przykład trzymania kopii bezpieczeństwa czy jako storage.

Podsumowanie

Oba rodzaje dysków mają swoje plusy, minusy i zastosowania. Dyski SSD są nieporównywalnie wydajniejsze od dysków talerzowych, te drugie natomiast są tańsze, jednocześnie oferując dużo większą przestrzeń dyskową. To, który dysk powinno się wybrać, jest całkowicie podyktowane potrzebami użytkownika.

Większości użytkowników domowych będzie wystarczyć dysk SSD; wyjątkiem są osoby, które dla przykładu kolekcjonują rodzinne zdjęcia czy filmy - im przyda się duża przestrzeń dysków HDD. Gracze i osoby potrzebujące krótkiego czasu reakcji także z kolei szybkość dysków SSD. Najbardziej kosztowna opcja łącząca w sobie wykorzystanie SSD - jako dysku systemowego - i HDD - jako magazynu - z pewnością zaspokoi potrzeby i tych podstawowych i bardziej zaawansowanych użytkowników.